5 Haziran 2009 Cuma

Deyimlerimiz




Konuşmalarımıza zaman zaman renk, coşku katan, sayısız deyimlerimiz var.

Bazılarını çok merak ediyorum; hangi duygu ve düşünce hali içerisinde, kimler tarafından üretildi. İçlerinde mantığa uygun olanlarının yanı sıra ''Bu hangi aklın işidir?'' dedirttirenleri de var. Bugün bu konudaki düşüncelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Kirli çıkı gizli gizli para biriktiren cimriler için kullanılan bir deyimdir. Bana göre son derece de mantıklıdır. Çıkı para kesesini çağrıştıran bir sözcüktür ve yanındaki kirliyle birlikte bir anlam bütünlüğü oluşturur. Oysa pişman etmek niyetine söylenen burnundan fitil fitil getirmek deyimi nasıl bir zekâ ürünüdür anlayamadım. Burundan çıkmış bir fitil= pişmanlık? Gözümün önüne getiremiyorum.


Daha büyük adımlar atarak çok yol alabilmek amacıyla söylenen ikaz içerikli bir deyimimiz vardır''Pergelleri açalım.'' Bu da yaşama geometrik gözlerle bakışa bir örnek, aklı başında bir deyim. Gelelim ''Sıtma görmemiş ses''e. Yani ses ile dişi sivrisineğin(anofel)in akıllara durgunluk veren ilişkisine. Kalın ve tok bir ses; ''Anofelle hiç işim olmaz'' diyor, dolayısı ile sıtma görmemiş oluyor.

Uzun lâfın kısası; yine anlam bütünlüğü olan deyimlerimizden. Ama ''Tavşan pisliği'' deyince bir durup düşünmek gerekiyor. Çünkü bu ihtisas isteyen deyimlerimizden. Hani, ne yararı ne de zararı olan insanlar için kullanılan bu benzetmedeki ürünün nasıl bir incelemeden geçtikten sonra bu deyimdeki yerini aldığını da merak etmek en doğal hakkımız.

Üzüm üzüm üzülmek, tam takır kuru bakır... ritmik, tekerleme kıvamında deyimlerimizden olup farklı bir grup oluşturuyor. Bugüne kadar ağladığını sızladığını duymadık üzümün.Yoksa, en çilekeş meyvamızdı da biz mi bilmiyoruz?

Sarımsağı gelin etmişler de kırk gün kokusu çıkmamış. Haydi hep birlikte bir canlandırma yapalım, sarımsak kızımıza telli duvaklı bir gelinlik giydirelim. Tepesindeki perçemi çiçeklerle süsleyelim. Maşallah pek de yakıştı. Fakat kokusu...

Üzerinde durmak istediğim son deyimimizin Karadeniz kaynaklı olduğu inancındayım. :-)))
Tabanları yağlamak: Yani en hızlı kaçış. Varalım, bir bilene soralım;Yağlı tabanlarla artistik tabanaj mı, yoksa kontrolsüz patinaj mı yapılır acep?

Deyimleriniz bol olsun.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder